'Speld in een hooiberg.' Vondst bootvormige, middeleeuwse boerderij in Westerblokker uniek voor Noord-Holland

In dit artikel:

Op het bouwperceel Westerblokker 16-18 in de nieuwbouwwijk Bangert & Oosterpolder (gemeente Hoorn) hebben archeologen de complete plattegrond van een middeleeuwse boerderij blootgelegd — een zeldzame vondst in Noord-Holland. Na proefsleuven in april 2025 volgde een volledige opgraving, omdat het terrein vanwege uitbreidingsplannen was onderzocht. Het perceel bleek sinds de middeleeuwen ononderbroken weiland te zijn geweest, waardoor bouwsporen uitzonderlijk goed bewaard bleven.

De paalkuilen wijzen op een eenbeukig houten gebouw van circa 21 bij 6 meter, verdeeld in drie ruimtes: een verwarmde voorruimte, een verwarmde binnenruimte en een stal voor maximaal acht koeien. Haardplaatsen en verbrand leem bevestigen de verwarmbare vertrekindeling. Opvallend is de zogenaamde bootvormige plattegrond — zijwanden met een gebogen profiel — een type dat tot nu toe vooral bekend was van zandgronden in Oost- en Zuid-Nederland maar nog niet eerder in het veen- en kleigebied van Noord-Holland is aangetroffen. Dit verandert het beeld van middeleeuwse bewoning in West-Friesland en suggereert mogelijke bouwtechnische invloed of kolonisten uit Friesland.

Vondsten op het erf en in greppels omvatten handgevormde kogel- en voorraadpotten uit het Rijnland, een benen glis (vroeg soort schaats), een kam en enkele kleine zilveren muntjes; één munt werd geslagen onder graaf Willem I (1213–1222), wat de bezettingsperiode aanwijst. Doorgaans blijven houten boerderijen in veen- en klei slecht zichtbaar doordat materialen vergaan en latere werkzaamheden sporen wissen, maar de ongestoorde ligging van dit perceel maakte deze zeldzaamheid mogelijk. Verdere datering en analyse van het aardewerk moeten meer duidelijkheid geven over de exacte ouderdom en verspreiding van dit boerderijtype.