Krijgt Opperdoes als een van de eerste dorpen in Noord-Holland groen licht om te bouwen in beschermd gebied?
In dit artikel:
In het Noord-Hollandse dorp Opperdoes ligt een weiland waar al jaren niet gebouwd mocht worden omdat het deel uitmaakt van het in 2021 aangewezen 'beschermd landschap'. Nu maakt datzelfde perceel kans om één van de eerste uitzonderingen op die regel te worden: een projectontwikkelaar wil er 190 woningen realiseren, een plan dat door de dorpsraad en de gemeente Medemblik wordt gesteund. Beslissing ligt bij een provinciale commissie die voorstellen onder de nieuwe, versoepelde regels moet toetsen.
De achtergrond: in 2021 bracht de provincie verschillende beschermingsregimes samen en benoemde waardevolle open landschappen en weidevogelgebieden, met als gevolg dat bouwen vrijwel uitsluitend binnen bestaande kernen mocht plaatsvinden. Dat leidde tot frustratie bij gemeenten, waaronder Medemblik. Wethouder Jeroen Broeders wijst erop dat bijna de helft van zijn gemeente onder beschermd gebied valt en dat veel woningbouwplannen daardoor zijn gestrand. Naar aanleiding van die knelpunten hebben Provinciale Staten in maart het beleid aangepast: uitzonderingen op het bouwverbod zijn nu mogelijk, mits er een speciale beoordeling per project volgt.
Voor Opperdoes betekent dit dat de provincie bij de beoordeling vooral kijkt naar de natuurwaarde en het karakter van het open landschap. Lokale bestuurders en bewoners als dorpsraad-secretaris Jan Dirk Vos vinden het betreffende akkerland weinig natuurwaardig — het stuk ligt vaak braak of wordt gebruikt voor grondbouw — en zien in de woningbouw kansen om de dorpsrand meer waarde te geven. Tegelijkertijd leeft er begrip voor bewoners die hun vrije uitzicht willen behouden, en er is politieke aandacht voor het behoud van flora en fauna.
Opperdoes is niet uniek: ook andere gemeenten doen een beroep op de versoepelde regels. Schagen wil mogelijk 1.100 huizen langs de stadsrand, en Alkmaar hoopt na jaren van bezwaar alsnog circa 350 woningen in Stompetoren te kunnen bouwen. De nieuwe procedure moet een afweging tussen woningnood en landschapsbescherming mogelijk maken, benadrukken provinciale bestuurders: de regels zijn niet opgeheven, maar worden geval per geval beoordeeld.
Praktisch blijft het proces moeizaam. Medemblik wacht sinds kort — het verzoek werd vlak voor de zomer ingediend — nog op een reactie van de provincie, en Broeders spreekt van vertragingen bovenop een al traag verlopend bouwproces. In de gemeente staan inmiddels tientallen projecten open die samen goed zijn voor ruim tweeduizend woningen. De discussie rond Opperdoes toont de moeilijke afweging tussen het sneller creëren van betaalbare starterswoningen en het behoud van het Noord-Hollandse landschap.